Een prachtige oproep, en de titel van een beroemd lied uit 1917 geschreven door Dirk Witte en uitgevoerd door de oervader van het Nederlandse cabaret, Jean-Louis Pisuisse. Volgens Wikipedia spoort het mensen aan om meer van het leven te genieten en daar niet zoveel vragen bij te stellen. Het roept ook op niet altijd de geijkte paden te volgen, je niet slaafs aan te passen bij de meerderheid. Daar ben ik het roerend mee eens. Maar dit alles heeft ook een groot nadeel... Het raakt acuut aan één van de diepste angsten van de mens, namelijk de angst voor afwijzing, die een afgeleide is van angst voor sociale uitsluiting. De evolutionaire oorsprong van deze angst moge duidelijk zijn. Als je tot niet zo heel lang geleden sociaal werd uitgesloten had je maar weinig kans om te overleven.
Toch loont het om je eigen pad te kiezen. Immers, wie zijn eigen weg gaat, kan door niemand worden ingehaald. De Schotse dichter William Blake haalt in het gedicht The Marriage of Heaven and Hell zijn neus op voor mensen die voorzichtigheid prediken: “Prudence is a rich, ugly old maid courted by incapacity.” Want één ding weet je zeker: als je op de bank blijft zitten gebeurt er maar bar weinig. Het motto van de Britse commandos is niet voor niets “Who dares wins”.
Maar nu komt de grap. Winnen en verliezen zijn twee kanten van dezelfde medaille. En volstrekt niet interessant. Verlies is een onvermijdelijke consequentie van het menselijke bestaan. Of het nu privé of zakelijk is. Het gebeurt en je moet je ertoe zien te verhouden. Maar het leven is eindig, en je weet niet hoe kort of lang je nog hebt. Dus het enige dat je elke dag opnieuw te doen staat is er het beste van maken. De ene dag beter dan de andere. Wat een hoop zielenrust geeft is direct stoppen met jezelf vergelijken met anderen. Dat is slecht voor je hart en er komt een hoop ellende van.
Vergelijk jezelf met wie je gisteren was en probeer elke dag iets te leren, te verbeteren of te ontwikkelen. In kleine stapjes en af en toe een reuzenstap, als je de omstandigheden kunt afdwingen of meezitten. Doors-zanger Jim Morrison heeft de tekst van dat lied Mensch durf te leven iets te enthousiast opgevat en stierf op zijn 27e. Voor de onmatigen onder jullie daarom nog een laatste advies: Ga zo hard als je kunt, maar zonder haast te hebben..
Een column over de dood in een magazine dat Leven heet. Het leven vieren is iets dat ik inmiddels aardig onder de knie heb. Genieten van kleine dingen zonder te vervallen in hedonisme brengt vreugde en blijdschap. Maar hoe vier je de dood? Je berusten in de onvermijdelijkheid van het sterven is tot daaraantoe. Maar kan vreugde zich verhouden tot verlies en pijn? Ik wil me graag beperken tot het perspectief van je eigen dood.
Waarom zouden we bang moeten zijn voor iets dat onvermijdelijk is? Het lijkt me vooral een gevecht met de illusie van controle. Bronnie Ware was een verpleegster in de palliatieve zorg die een boek schreef over de dingen waar mensen op hun sterfbed het meeste spijt van hadden. Op nummer 1 van het lijstje stond trouw blijven aan jezelf in plaats van te leven zoals andere mensen van je verwachten. Je kunt beter spijt hebben van dingen die je wel gedaan hebt dan van dingen die je niet gedaan hebt. Alles in het leven bevat een les en al doende leert men. En als je die lessen en inzichten ook nog kunt overbrengen aan anderen, dan scheelt dat weer een hoop ellende. Steve Pavlina schreef ooit een prachtig stuk over The Joy of Sadness. Daarin schrijft hij dat bij veel van wat er gebeurt in je leven, emoties de kop opsteken. En een groot deel ervan dient zich spontaan en onvrijwillig aan. Het gevoel van een storm in je wezen is niet de storm zelf.
En als je er in slaagt dat te beseffen kun je er met gezonde distantie naar kijken zonder het gevoel te krijgen overmand te raken. En kies je zelf hoe te handelen, of juist niet te handelen. Het leven is een wonder, en een wonderlijk avontuur. Wat uniek is aan de mens, is dat we in staat zijn van perspectief te wisselen. We zullen wel moeten en ontkomen er niet aan. Dus hoe vier je de dood? Dat vergt een wisseling van perspectief. Wees dankbaar voor je tijd op deze planeet. En bedenk je dat je (meestal) je best gedaan hebt om te doen wat je juist achtte. En dat je in die pogingen net als iedereen fouten gemaakt hebt. En dat je van die fouten geleerd hebt. En dat daar waar de fouten zich herhaalden waarschijnlijk pijn, ongemak en schaamte de boventoon voerde, die hun oorsprong vonden in je jonge jaren en je verhinderde het beste uit jezelf te halen.
Laten we vrede sluiten met het mysterie dat dood óf het grote niets is of een wereld die we ons simpelweg niet kunnen voorstellen. Aangezien niemand ons kan vertellen hoe het is ‘daar aan de andere kant’ is deze column hooguit een ijdele poging tot een perspectief op sterven met een glimlach. Dat gun ik iedereen!
