Een van de allergrootste puzzels in onze samenleving is de arbeidsmarkt. Daar hangt nogal veel mee samen. Inkomens(on)zekerheid, rechtszekerheid, wonen (want hypotheek), werkgeluk en zo kan ik nog wel wat alinea's doorgaan. Ik heb zelf nog nooit een baan gehad, en geen opleiding afgerond. Wel gaf ik post-doctoraal gastcollege op de gekste plekken :). Flexwerken als ZZP-er is dus een realiteit die mijn hele leven al de norm is. Hoofdschuddend zie ik al jaren hoe onze overheid, leunend op vooral Tilburg-juristen en economen, beleidsmatig proberen dit complexe en urgente vraagstuk te tackelen. Maar een klein deel van onze beroepsbevolking wil of zal nog 30 jaar bij zijn vaste werkgever blijven werken. De vaste baan voor je leven, dat is een symbool uit een oude wereld.

Maar onze werk-werkelijkheid is ten gevolge van de netwerk- en informatiesamenleving zo veranderd, dat (zoals we in ons boek Nooit Af schreven) alles steeds veranderd. En ook nog sneller. Logisch dat het lastig is om als overheid met die dynamiek te dealen. Er werd naar goed gebruik een commissie op gezet om alles te onderzoeken. De commissie Borstlap. Die zo'n beetje het belangrijkste rapport schreef dat er de afgelopen 20 jaar verscheen over dit onderwerp. Wat moeten we met die ZZP-ers? Moet je in gekke tijden zoals we zagen tijdens corona als MKB-er niet wat makkelijk mensen kunnen ontslaan als er niet meer genoeg werk is? En wat doen we met de doorgeslagen flex, de handige flexibele schil om bedrijven (en overheid(!)) heen, die een (best klein) deel van de zzp-ers uitbuit?

Ik vroeg me daar van alles bij af, net als Roos Wouters van de Werkverenging die ik af en toe ondersteun. En omdat we net een nieuwe podcast waren gestart, vroegen we of Hans Borstlap, naamdrager van het rapport met ons, on the record, in gesprek wilde over zijn rapport en de arbeidsmarkt. Dat werd een verrassend open boeiend gesprek (als je je met die materie bezighoudt), en gaf een mooi inkijkje in hoe zo'n commissie werkt, maar ook over hoe de voortschrijdende inzichten van Hans zelf waren.

Wat ik zelf meenam van het gesprek is dat:

1. Er vooral juristen en economen in die commissie zaten. Geef een timmerman een probleem en hij pakt een hamer. Dus niet wonderlijk dat een jurist met een contract als oplossingsrichting komt. Er misten echt gedragswetenschappers in die club.

2. De commissie heeft zich niet gerealiseerd dat wonen en vooral woon-zekerheid, een veel belangrijker argument voor mensen is om een vaste baan te hebben dan we denken. Ik wed dat de meeste mensen moeiteloos van baan willen switchen of voor zichzelf willen beginnen als ze niet bang zijn gedwongen te moeten verhuizen. Aan eten kom je wel bij een (al dan niet tijdelijke) inkomens terugval. Maar je vaste vertrouwde plek moeten verlaten is voor bijna iedereen zo ingrijpend dat dat wel eens de werkelijke reden kan zijn voor een gebrek aan mobiliteit op de arbeidsmarkt. En die component is NIET besproken in de commissie die over de arbeidsmarkt moest nadenken.

3. Het frame dat de ZZP-er een zwakke arbeider is die vooral beschermd moet worden is het dominante frame geweest in die commissie. Dat deugt voor geen meter en erkent Hans ook in de podcast.

4. Je kunt een hoop leren als je met iemand een verwonderd open respectvol gesprek ingaat. En ook nog eens bereid is dat on-the-record te doen.

Mooi medium, podcasts! (ik maak er nog twee trouwens, over Digitale Fitheid en een Feuilleton over van alles)

Veel luisterplezier!

Het eerste artikel over het interview staat al online.. Ik vermoed dat die verzameling nog flink gaat groeien als de journalistiek goed naar de podcast heeft geluisterd ;)