Het is me al jaren een doorn in het oog: het gemak waarmee in ambtelijke organisaties mensen worden beperkt in hun keuzevrijheid voor denkgereedschap.

In alle ernst meen ik dat de meesten slachtoffer zijn van de softwareversie van het Stockholm-syndroom, waarbij je onterecht gehecht raakt aan mensen — en in dit geval software — die je niet dient.

Als je een chirurg, chef-kok of garagehouder zou verplichten om met hetzelfde gereedschap te werken, zonder keuzevrijheid in tools, nemen ze ontslag. En terecht.

Elke grotere organisatie heeft een informatieprobleem — met alle gevolgen van dien. En die problemen worden groter met AI, niet kleiner, zoals velen onterecht hopen.

Leren omgaan met je eigen informatie is iets wat we gisteren al hadden moeten regelen. Maar informatiegeletterdheid staat nergens op de radar of agenda. Daarom pleiten we bij Digitale Fitheid al jaren voor het zelf in de hand nemen van je digitale werkwijze, en een fors deel van je denkwerk doen op een computer naar keuze, met tools die jou dienen in plaats van andersom.

De verzamelterm waarmee miljoenen mensen wereldwijd hiermee bezig zijn, heet PKM: Persoonlijk Kennismanagement (godzijdank in het Engels dezelfde afkorting).

Tools, strategieën en inzichten om beter te kunnen denken, vastleggen en reflecteren. Cruciaal voor de kenniswerker van nu. Toch worden IT’ers, IV’ers en managers op de een of andere manier panisch als mensen dit met hun eigen tools willen doen. De angst is zelfs ongekend groot en leidt her en der tot oekazes.

Hier een dosis antigif tegen mensen die jouw denkwerk willen beperken:

De Archiefwet, de AVG en de Autoriteit Persoonsgegevens zeggen echt nergens dat je privédenkwerk met informatie ten behoeve van je werk niet op eigen tools of in notitieboekjes mag doen.

Ze zijn bovendien glashelder over wat er wél en niet mag, en dat onderschrijf en steun ik van harte. Je mag wat je vastlegt vooral niet delen, en je moet het goed beveiligen. En er zijn nog wat andere zaken waar je écht rekening mee moet houden.

Helpen jullie mee om deze kennis en inzichten te verspreiden? Ondanks alle ophef en discussie kon ik nog niemand vinden die kon aantonen waarom bovenstaande niet klopt.

Alle kritiek erop gaat over algemeenheden zoals: “mensen kunnen dit helemaal niet aan, dat moet je niet willen,” etc. Maar daarmee ontneem je mensen hun denkkracht. Geen wonder dat de overheid zoveel externen nodig heeft. Het leren en vastleggen van kennis en informatie wordt ambtenaren knap lastig gemaakt.