Waar het begon:
De activiteiten van het Permanent Beta Netwerk dat ik ooit met Peter Ros en Jan-Henk Bouman opzette staat sinds corona op een heel laag pitje. Maar het heeft ongekend veel veroorzaakt in de afgelopen tien jaar, van mooie activiteiten in Zuid-Afrika en tot op de dag van vandaag in Teheran. Waar ik nauwelijks zicht op heb ik de enorme hoeveelheid verbindingen tussen mensen die ontstonden dankzij de meer dan 1500 workshops die we zonder geld en papier wisten te organizonderen.

Zo ontging het me dat Dorine van der Wijk ooit regelde dat Nick van Breda in Pakistan on stage kon staan. Een mooi gevolg van een Permanent Beta ontmoeting. Diezelfde Dorine had via haar contact Muhammad Azfar Ahsan  Peter Ros benaderd voor de 7e Future Summit in Karachi. Maar Peter moest in Madrid zijn voor het jaarlijkse congres van de ANVR-leden, waar ik eerder was toen het in Dresden werd georganiseerd. En zo kon het gebeuren dat ik werd uitgenodigd werd in Karachi. Kim van den Berg ging mee, en we togen naar een plek die voor mij een complete black-box was.

Het is niet moeilijk om veel narigheid over dat land te vinden, maar aangezien we waren uitgenodigd door ministers aldaar leek het me relatief veilig. Via Doha in Qatar (een indrukwekkende luchthaven) kwamen we helemaal gaar aan in de ochtend na een lange reis. De lokale tijd daar loopt vier uur voor op ons. Ik had chaos, stank en strikte islamitische regels verwacht, vergelijkbaar met Teheran. Maar dat beeld moest ik snel bijstellen.

Pakistan
Het land is ontzettend mooi (al zag ik weinig natuur dit keer) en er wonen 230 miljoen mensen. Er is veel ongelijkheid, maar die loopt snel terug momenteel. Ik wist niet dat er veel meer vermogende mensen dan in Nederland wonen die druk zijn met zoeken naar mogelijkheden om te investeren. 

De militairen hebben veel invloed, en dat heeft zowel voor- als nadelen. Het land is sterk afhankelijk van grondstoffen en landbouw. Er zijn duurzaamheidsprogramma's en ze hebben goed door wat het smelten van de Himalaya-gletsjers gaat doen met de manier waarop ze hun landbouw organiseren. Er wordt enorm ingezet op verbetering ervan. Als ze de kennis van Nederland zouden hebben én toepassen kunnen ze een flink deel van de wereld voeden volgens mij. 

De Pakistani zijn enorm hartelijk, gastvrij en intelligent. Ik had alleen maar fijne ontmoetingen, ongeacht de maatschappelijke status van wie ik ook kort sprak. Dat gezegd hebbende, in dit soort landen is de uitdrukking "Niets is wat het lijkt" vaak op zijn plek. Een collega-spreker zei dat je pas na 20 bezoekjes een beetje het gevoel krijgt te snappen hoe alles daar in elkaar zit. Wellicht komt het daar ooit van.

Karachi
Een enorme stad, met meer inwoners dan Nederland. Wat me gek genoeg het meest opviel waren de krankzinnige hoeveelheden roofvogels boven de stad. Vele honderden, die cheel genoemd worden, een onderklasse van de zwarte wouw, qua formaat tussen de valk en een adelaar in. Een bizar en indrukwekkend gezicht. Ze eten wel alle kleine vogels op, dus veel diversiteit qua vogels zag ik helaas niet.

Dit gebied is één van de plekken bij de Indus-vallei waar de beschaving is ontstaan. Het is wel een rommelige stad vol met stof, maar veel minder chaotisch dan waarop ik me had ingesteld. Wat ik achteraf hoorde was dat recent een politiepost een aantal honderden meters verderop was aangevallen door tientallen terroristen. Het is er dus echt niet geheel veilig. Maar alles wordt goed bewaakt en als je een beetje oplet kun je overdag prima een stuk wandelen daar. De stof en smog slaat wel snel op je keel, ogen en je haar, dus een pretje is het niet. Lahore en Islamabad schijnen veel schoner te zijn. Hoe noordelijker (en dichterbij de Himalaya) des te groener en schoner de steden.

Ik was enorm onder de indruk van de boekenwinkel in een mall. De sortering kwaliteitsmanagementboeken die op dit moment populair zijn was indrukkend, evenals de verscheidenheid aan klassiekers op dit vlak. Op een andere plank kwam ik zelfs het boek van Anne Frank tegen, wat ik niet zo snel verwacht had in een moslim-land.

De Future Summit
Ik was één van de 40 sprekers/panelleden op een tweedaagse summit, die wisselend in Islamabad en Karachi wordt gegeven. Er zit een vast team mensen op, vergelijkbaar met de CFO-Summits die we vaker bezochten in Johannesburg. Een van de ministers van Pakistan organiseert het en nodigde me via Whatsapp uit. Er kwam nauwelijks email aan te pas (👍).

De line-up bevatte allemaal ministers, industriëlen en professors, en een bonte mix van sprekers uit de wereld, zoals je op zo'n soort evenement kunt verwachten. Ik had als topic Digital Fitness doorgegeven en mocht op de tweede dag spreken. Hierdoor kon ik mooi de sfeer en tone-of-voice van alles aanvoelen en mijn verhaal erop aanpassen. Ik bleek met zeker een derde van de sprekers meerdere wederzijdse (en soms goede) kennissen te hebben. Genoeg om leuke gesprekken en uitwisselingen op te starten.

Zelden was ik vier dagen met zo'n leuke bonte mix van collega's die ik niet kende en met wie ik snel op niveau over elk denkbaar onderwerp kon spreken en sparren. Ik vind het ontzettend lastig om zonder al te veel geraffineerde marketing (ik haat dat) op buitenlandse podia te staan, en dit soort contacten helpen enorm. Dat alleen al was de trip meer dan waard (het leverde al een uitnodiging in Davos op). We werden goed in de watten gelegd en het Pakistaanse eten is fantastisch!

Dit evenement was blijkbaar een heel ding daar, ik telde in de zaal meer dan 40 camera's, en buiten stonden vele satelietwagens die namens de pers druk waren met het verzenden van alle content. Wat opviel aan alle speeches was hoe vaak het woord inclusie viel. En hoeveel aandacht er was voor de positie en ontwikkeling van vrouwen. Ik deed ongeïnformeerd de aanname dat dat een puinhoop was daar en dat er niet snel zicht was op flinke verbetering. Daar lijk ik me flink in vergist te hebben. We bezochten op de laatste dag nog een meisjesschool en ik was geraakt door hoe goed en betrokken ze omgaan met pijn, verlies en trauma op die scholen. Ook hard nodig vermoed ik, maar daar kunnen de meeste scholen in Nederland nog een hoop van leren. (volwassenen ook overigens)

Mijn speech was raak! Omdat ik op het podium geen HDMI-aansluiting voor mijn laptop kon krijgen (de meeste sprekers gebruiken Powerpoint en werken dus met een clicker) besloot ik een half uur voor ik op moest een plan B te maken. In mijn geliefde PKM-tool Obsidian kan ik eenvoudige slides maken die ik via de app Deckset kan afspelen. Ik had het nog maar één keer eerder gebruikt en besloot dat het goed genoeg was voor wat ik hier nodig had. Ik kon alleen niet bij mijn laptop tijdens mijn praatje dus had aan Kim ineens een fantastische persoonlijke clicker :)

De zet pakte goed uit, en door mijn spreekstijl, die flink afweek van de meeste mensen daar en de interactie met de zaal had ik de volle aandacht, de nodige lachende mensen en een inhoud die hard binnenkwam. De organisatie was tevreden en ik was ineens trending op Twitter/X in Pakistan. Inmiddels ben ik meer dan 70 LinkedIn-invites verder en is er veel belangstelling op corporate en overheidsniveau voor digitale fitheid in Pakistan, maar ook in Dubai en via de andere sprekers die er voor het eerst over hoorden. Hier kun je hem terugkijken. Ook strikte ik wat leuke mensen die naar de eerste European PKM-Summit komen die we in Maart organiseren in Utrecht.

Zelden had ik na een buitenland trip zo enorm het gevoel dat het prachtige dingen gaat opleveren. Van Teheran wist ik wel dat de mogelijkheden aldaar wat beperkt zouden zijn, maar ik wilde die ervaring absoluut niet missen. In Zuid-Afrika zijn de budgetten wat beperkt en is de infrastructuur om van alles op te zetten met mensen uit Europa niet heel fantastisch. Maar de Pakistani zijn extreem nieuwsgierig en ondernemend, en er is ook meer dan voldoende budget op diverse plekken om van alles in gang te kunnen zetten.

Ineens ligt er een markt met miljoenen mensen open voor Digitale Fitheid. Gelukkig hadden we op tijd www.digitalfitness.com in handen gekregen toen we in corona-tijd ermee begonnen, voor het geval dat. Over een paar maanden verwachten we al onze content ook in het engels beschikbaar te hebben.

Deze trip had ik profijt van wat apps en gear die me van pas kwamen, wellicht helpt het één van jullie.

- App in the air, voor het bijhouden van vluchten, checkins en informatie over gates en vliegvelden
- Sygic Travel app, met offline kaarten en informatie over alle bezienswaardigheden
- Wereld Klok Widgets , hiermee kon ik snel via een widget op mijn telefoon zien hoe laat het in Nederland is.

Verder altijd een goede tip voor reizigers; download in Google Maps het gebied waar je naartoe gaat, heel handig als je even geen internet hebt.

Bovenstaande Rimowa-koffer had gekregen van mijn vrienden voor mijn 50e verjaardag. Een hoge kwaliteit en heel comfortabel voor deze trip. Er kon niet veel bij, dus deze is net een maatje te klein voor een 6-daagse trip als je formele en informele kleren en schoenen mee wil nemen.

Deze Tom Bihn rugzak had ik mee in het vliegtuig, naast deze van hetzelfde merk. In mijn koffer zat nog een oprolbare rugzak voor op de conferentie zelf.

Een tijdje terug stuitte ik op deze kabels die een klein mirakel lijken te zijn. Ze zijn lang, en ondersteunen snel opladen en snelle dataoverdacht. Maar het beste is dat ze zowel usb-c, als usb-a, lightning maar óók micro-usb ondersteunen. De laatste kabel die je komende jaren nodig hebt.

Ik was bij de ANWB verkeerd voorgelicht qua stekkers. Je moet niet die van Zwitserland hebben maar die van Zuid-Afrika. De reden dat ik geen multistekker met van die uitschuif-pinnen wil is dat die met een beetje gewicht uit het stopcontact vallen.


Losse gedachten en waarnemingen
Het was al even geleden dat ik voor werk gereist had. Het reizen was best intensief, zeker met overstappen, wachten en op gekke tijden. Ondanks dat kan echt niks op tegen fysieke ontmoetingen, met eten en het delen van een gezamenlijke ervaring. Het niveau van uitwisseling, op vele lagen is van een compleet andere orde dan online-sessies. I love it!

Het was heel lastig vooraf om me een goed beeld te vormen van Pakistan en hoe het daar zou zijn als zakelijke reiziger. Ondanks alle blogs, reviews en analyses op bijvoorbeeld Janes Intelligence. Het voelde veel veilig dan ik had verwacht en veel minder streng, niet te vergelijken met mijn ervaringen in Iran (waar ik voorlopig maar even naartoe ga).

Ik las het nieuws in Nederland, en stuitte op ophef over de trage (niet door iedereen gewenste) overstap op plantaardige melk. Even daarvoor hoorde ik duizelingwekkende getallen over de zuivelproduktie en aantallen in Pakistan. In Nederland stellen we echt weinig voor qua impact en aantallen in de wereld. Ook ik ben me dat niet voldoende bewust. Ik geloof heilig in lead bij example. Maar het zou ons sieren als we op veel themas wat minder hysterisch doen en het grotere plaatje in de gaten houden. Hout stoken beperken (alhoewel ik dat in stedelijke gebieden tijdens windloze dagen echt wel snap) slaat nergens op als je je beseft dat een paar miljard mensen dat gewoon dagelijks doen. We've got bigger fish to fry in ons mooie overzichtelijke landje.

Dat ze hard gaan in Dubai wist ik wel. Maar dat het het nieuwe Constantinopel van onze tijd aan het worden is realiseerde ik me onvoldoende. Alle mensen uit alle windstreken die daar waren waren opgewonden over het tempo en de schaal van de ontwikkelingen aldaar. Net als de positie van Riyadh in de wereld. De hegemonie van de tandem Amerika-Europa lijkt wel voorbij, en blijkbaar weten oost en west elkaar in dat stuk van de wereld goed te vinden.