Waar ik na een paar dagen worstelen met code achterkwam

Wat begon als een simpele vraag — "Met hoeveel mensen heb ik eigenlijk gemaild?" — werd een reis die me liet inzien dat ik eigenlijk twee problemen tegelijk aan het oplossen was. Na een lang weekend van verfijning en vele iteraties besefte ik dat ik niet zomaar een emailparser had gebouwd. Ik had per ongeluk iets veel interessanters gemaakt.

Van een bak met 14 GB data naar een denksysteem

Eerst het belangrijkste: door mijn emails uit Gmail te halen en lokaal op te slaan kreeg ik datasoevereiniteit. Niet omdat ik iets slims had geprogrammeerd, maar omdat ik letterlijk de controle had overgenomen. Google kon mijn toegang niet meer afkappen, hun algoritmes bepaalden niet meer wat ik wel of niet kon vinden, en hun bedrijfsmodel van aandacht-extractie werkte niet meer op mij.

Die soevereiniteit had ik trouwens net zo goed kunnen bereiken door gewoon mijn Gmail-export in Mozilla Thunderbird te laden. Dan had ik mijn complete mailarchief doorzoekbaar op mijn lokale schijf gehad. Volledig soeverein, klaar.

Maar ik ging verder. En dat "verder gaan" was eigenlijk iets heel anders dan soevereiniteit. Het was het ontwikkelen van wat ik nu zie als digitale zelfredzaamheid.

Soevereiniteit versus zelfredzaamheid

Datasoevereiniteit is simpel en hard: wie controleert je data? Als jij de enige bent die bij je eigen spullen kan, dan ben je soeverein. Een versleutelde foto in je iCloud? Soeverein. Een USB-stick in je la? Soeverein. Geen rocket science, geen speciale vaardigheden nodig.

Digitale zelfredzaamheid is iets heel anders: kun je je digitale omgeving laten dansen op jouw muziek? Kun je systemen bouwen die passen bij hoe jij denkt en werkt?

Wat ik deed ging ver voorbij soevereiniteit. Ik bouwde een intelligent systeem dat:

Automatisch herkent of een email over een lezing of optreden gaat
Analyseert subdomeinen en koppelt mail.peerby.com aan Peerby
Personen en plaatsen omzet naar [[👥 Peter Ros]] en [[🛤️ Utrecht]] links
Oude emailconversaties wegknipt en alleen nieuwe content bewaart
96.000 emails organiseert volgens mijn eigen werkwijze

Waarom ik beide wilde

Soevereiniteit alleen had me al veel opgeleverd. Maar het echte goud zat in de combinatie: controle hebben EN er iets betekenisvols mee doen.

Het verschil werd pas echt duidelijk toen ik mijn nieuwe systeem ging gebruiken:

Met alleen soevereiniteit (lokale opslag):

Ik kan zoeken zonder dat Google meekijkt
Niemand kan mijn toegang afkappen
Mijn data blijft van mij

Met soevereiniteit + zelfredzaamheid:

Vanuit [[👥 Peter Ros]] zie ik alle projecten waar we aan werkten
Elke email is gekoppeld aan mijn dagnotitie en relevante projecten
Het systeem begrijpt mijn organisatiemethode en past zich daaraan aan

Het grappige van al dat gepruts

Wat ik ondertussen aan het doen was, was mijn eigen denkwijze programmeren. Elke keer dat het script iets fout deed - een naam niet herkende, een datum verkeerd parsete - was ik eigenlijk aan het ontdekken hoe ik zelf informatie organiseer.

Na een weekend vol kleine aanpassingen besefte ik: digitale zelfredzaamheid draait niet om betere software, maar om begrijpen hoe jij denkt en werkt.

Wat ik onderweg leerde

Over soevereiniteit:

Het is binair: je hebt controle of je hebt het niet
Je hoeft geen programmeur te zijn - exporteren en lokaal opslaan is genoeg
Open formaten zijn cruciaal voor toekomstige toegankelijkheid

Over zelfredzaamheid:

Mijn organisatiemethode werkt omdat het past bij hoe ik denk
Consistentie in naamgeving voorkomt chaos later
Het systeem werd slimmer door betere instructies, niet betere code

Het verschil tussen Gmail's tools en mijn aanpak

Gmail geeft je tools binnen hun kaders. Wat ik deed was anders:

Hun tools: Zoeken, labelen, filteren binnen hun interface Mijn soevereiniteit: Complete controle over waar en hoe mijn data wordt opgeslagen Mijn zelfredzaamheid: Een systeem dat mijn informatie structureert volgens mijn eigen logica

Vroeger: Zoek naar "Peter project 2015" → 47 emails om door te spitten Nu: Klik op [[👥 Peter Ros]] → alle projecten direct zichtbaar, gekoppeld aan exacte dagen

Stop met klagen, begin met bouwen

Iedereen klaagt over Big Tech die onze data pakt. Iedereen hoopt op betere wetten. Maar controle nemen kan vandaag al.

Stap 1 is makkelijk: haal je data weg bij big tech. Export het, sla het lokaal op, laad het in een programma dat jij controleert. Gefeliciteerd, je bent soeverein.

Stap 2 is waar het interessant wordt: maak er iets van dat echt bij jou past. Dat is niet makkelijk, maar het is mogelijk. En de vaardigheden die je ontwikkelt zijn veel breder toepasbaar dan alleen je email.

Wat je hiervan kunt leren

Voor datasoevereiniteit (de basis):

Exporteer je data regelmatig
Sla het op in formaten die jij kunt lezen
Zorg dat je niet afhankelijk bent van één partij
Test of je bij je eigen spullen kunt zonder internet

Voor digitale zelfredzaamheid (de kunst):

Bedenk eerst hoe je dingen wilt noemen voordat je begint
Laat geen rommel toe - beter meteen goed dan later opruimen
Neem de tijd voor kleine verbeteringen
Koppel je archief aan je dagelijkse routine

Wat er dan gebeurt

Na al dat werk kreeg ik iets onverwachts. Het systeem werd ineens veel slimmer dan ik had verwacht. Het begon patronen te herkennen, context te begrijpen, en perfect aan te sluiten bij hoe ik werk.

Zo voelt het als je niet alleen controle hebt, maar die controle ook optimaal gebruikt.

De bredere betekenis

Wat ik heb gedaan laat twee dingen zien:

Datasoevereiniteit is toegankelijker dan je denkt - je hoeft geen hacker te zijn, gewoon je spullen ophalen en lokaal zetten
Digitale zelfredzaamheid is de echte game-changer - als je systemen kunt bouwen die passen bij hoe jij werkt

Het eerste geeft je vrijheid. Het tweede geeft je kracht. Samen maken ze je onafhankelijk van wat anderen voor je hebben bedacht.

Bij de Digitale Fitheid Community en de maandelijkse bijeenkomsten vinden we het erg leuk om je te helpen met beide!

Want uiteindelijk gaat datasoevereiniteit niet over servers of algoritmes. Het gaat over de vaardigheid om je digitale omgeving te laten meebewegen met hoe jij denkt, werkt en leeft. En die vaardigheid is leerbaar.

Mijn boek Starten met Obsidian is te bestellen via deze link en komt in juli 2025 uit. Ik schreef het samen met AI. Zo ook dit artikel, omdat instructieteksten beter zijn met AI-ondersteuning. Wanneer deze vermelding ontbreekt bij mijn teksten, heb ik AI alleen gebruikt voor grammatica en interpunctie en schreef ik alles zelf. Mocht je dus ondanks dit alles toch nog typ- en grammaticafouten tegenkomen dan mag je ze wijden aan haast of luiheid van mijn kant. 😄

Van een weekend-experiment naar soevereiniteit over mijn eigen email-archief