In maart postte ik hier dat ik als experiment in een weekend samen met AI tot mijn verbazing tot een heel eind kwam met het schrijven van een startersboek over Obsidian. 

Op maandag had ik een boekendeal op zak. Vorige week was de deadline. En belandde ik in deel 2 van dit avontuur. En na een week vroeg opstaan en even hard aan de bak met vooral Claude was het af. 

Artikelen schrijven met AI doen velen (ik ben daar terughoudend in overigens). Maar een heel boek is geen sinecure kan ik je inmiddels vertellen. Ik raad het voor andere dan instructieboeken nog niet aan. Maar toevallig ís dit een instructieboek. Veel beter dan wanneer ik het helemaal zelf geschreven had. En zeker veel beter dan wanneer alleen AI dit boek gemaakt had. 

Schaakgrootmeester Gary Kasparov werd lang geleden verslagen door Deep Blue, een supercomputer van IBM. Nadat hij dat emotioneel verwerkt had ontdekte hij dat hij in combinatie mét de computer onverslaanbaar en creatiever was. 

In plaats van zich te blijven verzetten tegen machines, besloot Kasparov: wat als we gewoon gaan samenwerken? Zo ontstond Advanced Chess: een mens én een computer vormen samen een team, dat het opneemt tegen een ander mens-met-machine-duo. Dus niet óf mens, óf machine – maar een soort co-piloot-constructie. En dat bleek verrassend sterk.

Na afgelopen week snap ik dat veel beter. 

Ik vermoedde dat ik op zijn best een heel aardig instructieboek gemaakt had en stuurde het rond naar lezers die er verstand van hebben. Maar hun feedback was unaniem! Het is een heel fijn bruikbaar boek geworden, veel méér dan een instructieboek. Frank Meeuwsen, lifehacker van het eerste uur en zelf bezig met een tof boek, schreef het voorwoord dat ik alvast kan delen:

Deze quote kun je zo in Obsidian zetten. Krijg je van me. In mijn vault heeft de notitie de tags #pkm en #presentatie gekregen, omdat ik wist dat ik het ooit eens ergens zou gaan gebruiken in deze context. Et voila. Binnen seconden had ik de openingsquote gevonden bij dit voorwoord.

Seconden.

Dat woord ga je vaker tegenkomen in dit boek. Ik ken Martijn als iemand die per seconde leeft, werkt en denkt. Sinds onze ontmoeting in 2006 ben ik zelden iemand als Martijn tegengekomen. We brachten de term Lifehacking naar Nederland, wat daarna voor Martijn doorgroeide naar Permanent Beta, Easycratie, Nooit Af en Ons Werk is Stuk. Onder andere. De man is een wandelend kenniscentrum. Niet in zijn hoofd, maar in zijn systemen. Zijn vermogen om mensen, informatie en concepten te verbinden zou niet mogelijk zijn zonder zijn vermogen om dit in seconden op te slaan en later terug te vinden.

Nu wil ik dit niet als een eulogie laten klinken. Martijn is er immers nog gewoon. Na zijn herseninfarct begin 2025 startte hij met dit boek, terwijl hij álles rondom zijn infarct en herstel in Obsidian verzamelt, verbindt en verrijkt. In dit boek zul je voorbeelden tegenkomen hoe hij dat doet. Gebruik het als springplank voor je eigen ideeën en kennisopslag.

Nog even terug naar die seconden. Het fijne van dit boek is dat je alles in je eigen tempo kan doen. Als je de meetups van de PKM Community bezoekt, dan kan de kennis als een tsunami over je heen komen. Het kan veel zijn en veel tegelijk. Met deze handleiding bepaal je je eigen ritme en je eigen snelheid. Je krijgt een kijkje in het hoofd van Martijn, hoe hij werkt, waarom hij de dingen doet die hij doet en wat het hem brengt. Dat betekent niet dat je het exact na gaat maken. Je krijgt het handelingsperspectief, de agency, om je eigen weg te vinden in de wereld van PKM, Persoonlijk Kennis Management.

Persoonlijk is het sleutelwoord in dit hele boek. Alles wat je doet in Obsidian is van jou en voor jou. Er is geen foute manier. Er is alleen jouw manier. En die is altijd goed als jij er blij van wordt. Ben je niet meer blij? Verander je manier van werken en ga verder. Persoonlijk is net zo goed privé. Al je informatie staat lokaal, zolang als jij dat wilt. Je deelt wat je zelf wilt. Online, in de community of tijdens bijeenkomsten.

Zo leer ik elke keer weer van Martijn. Ik leer van zijn experimenten en hoe hij zijn leven als een laboratorium inricht. Wij krijgen nu collectief een kijkje in de logboeken van het lab. Een kennis codex waar je nog vaak naar zult grijpen.

Leg dit boek naast je laptop of computer. Streep er in, gebruik tabs om handige tips terug te lezen, probeer de tips uit, schrijf er bij, verbeter, vul aan. Ga zijn weekplanning gebruiken, laat je aan de hand meenemen en laat los op het moment dat het goed voelt. Dit is een levend boek, net als jouw kennis systeem een levend organisme zal worden. Juist dan ga je er de meeste waarde uit halen. Als je er mee spreekt, discussies hebt, keuzes maakt, schuift, probeert, test, experimenteert. Dat ga je in dit boek leren. Maar eigenlijk kun je dat al. Martijn heeft met zijn stappenplan de juiste woorden gevonden om het gevoel bij je naar boven te brengen zodat je het gaat dóen.

Er is niets wat je tegenhoudt. Obsidian is gratis, jouw kennis is van jou en je hebt een computer. Maak een notitie, maak nog een notitie, verbind ze aan elkaar. Nu ben je begonnen. Dat duurde slechts een paar seconden, maar je toekomst wordt zoveel leuker.

Frank Meeuwsen Creative PKM Technologist en Natural Born Blogger.

Dat vroegen meer mensen zich af. Vandaar dit blog.

Peter Ros raadde me Claude aan, en ik ben hooked. Met mijn linkerduim op de fn-toets (Wispr Flow) ben ik honderden keren pratend tegen Claude elke alinea gaan verfijnen. Daarmee werd de frictie om tegen tekst aan te praten minimaal.

In het rechter scherm staat de tekst, en het linker scherm kun je onderaan zien hoe ik met mijn stem en de app Wispr Flow commando's invoer. Het enige wat ik hoef te doen, is op enter drukken. 

Voor de commando's die ik echt vaak nodig had, maakte ik middels tovertypen/tekstvervanging een slimme afkorting: dmu wordt dan: dit mag eruit. Dat lijkt misschien een kleine verbetering, maar als je dat een paar honderd keer moet typen, dan wordt het vervelend 🤣

Hier een greep op mijn meest gebruikte zinnen, in de AI-wereld ook wel prompts genoemd:

- Ik vind de titel niet fijn. Kan dat niet leuker en beter? 
- Ik vind "XYZ" een rot woord. Kun je een alternatief verzinnen? 
- Mag het hele blok onder kop twee eruit? 
- Ik vind dit te veel spreektaal. Kun je er schrijftaal van maken, maar niet te formeel? 
- Snapt een beginnende lezer wat hier staat, en sluit het aan bij wat we eerder schreven en wat er nog verder komt? 
- Wat leer je ervan als beginner en heb je aan het eind van het hoofdstuk het gevoel dat je wat bent opgeschoten?
- Is de tekst logisch en begrijpelijk, duidelijk en in mijn tone-of-voice?
- Sluit de tekst goed aan op de vorige blokken en hoofdstukken
- Wat vind je van dit blok?
- Wat kan er korter? 
- Wat moet er langer?
- Voegt het genoeg toe voor de lezer?
- Is het fijn om te lezen?
- Kun je dit minder hysterisch maken? Iets formeler graag maar wel fijn leesbaar.
- Wat vind je zelf?

Honderden keren selecteerde ik een alinea, en stelde ik keer op keer dezelfde vragen. En ging ik aan de slag met de antwoorden. Elke keer als ik dacht of voelde: "wat staat hier, dit vind ik lelijk of stom," maakte ik analogieën, taalbruggen en woorden waar Claude zelf niet op gekomen zou zijn. En liet ik het Claude toevoegen aan de tekst.

Aan het eind had ik nog wat klusjes. Op flink wat plekken in het boek moesten screenshots worden toegevoegd. Op die plekken had ik het woord "screenshot" getikt met een omschrijving ervan.

Ik kon Claude vragen om een lijst te maken van op welke plekken ik waarvan een screenshot moest maken. Het zijn dit soort handige trucjes die schrijvers, samen met AI, tot een waar feest maken, wat mij betreft. Onmiddellijke feedback op elk stuk tekst, daarover in gesprek kunnen met je stem in plaats van ingewikkeld met het toetsenbord aan de slag, is bijna niet uit te leggen als je dat niet hebt ervaren. Je zou haast kunnen zeggen dat ik het boek niet geschreven, maar gepraat heb. Maar dat klinkt zo raar 🤣

Ik gaf Claude de richting—welke toon, welke voorbeelden, hoe praktisch het moest zijn. Claude nam het schrijfwerk over—zinnen verbeteren, structuur aanbrengen, heldere instructies formuleren.

Het verbeteren van zinnen, het verwijderen van hele blokken en het formuleren van heldere instructies die begrijpelijk zijn voor een Lezen die voor het eerst met Obsidian te maken krijgt. 

Het kostte me ongeveer 15 uur om met het basismateriaal dat ik had samen met Claude tot dit boek te komen. Niet mens versus machine, maar mens plus machine. Mijn eerste boek dat ik van mezelf mag noemen, zonder co-auteur. Binnenkort ligt het in de winkel.

Mijn boek Starten met Obsidian is te bestellen via deze link en komt in juli 2025 uit. Ik schreef het samen met AI. Zo ook dit artikel, omdat instructieteksten beter zijn met AI-ondersteuning. Wanneer deze vermelding ontbreekt bij mijn teksten, heb ik AI alleen gebruikt voor grammatica en interpunctie en schreef ik alles zelf. Mocht je dus ondanks dit alles toch nog typ- en grammaticafouten tegenkomen dan mag je ze wijden aan haast of luiheid van mijn kant. 😄