Sininen käärme saunassa

"Sininen käärme saunassa" - een blauwe slang in de sauna. Dankzij Duolingo kon ik die zin perfect uitspreken. En toen stopte ik ermee. Want dat is geen Fins leren, dat is woorden verzamelen. Net als "Slàinte mhath" leren voor Schotland - leuk om te weten, maar geen gesprek waard.

Duolingo gaf me bouwstenen zonder fundament. Woorden zonder context, zinnen zonder ziel. Het verschil tussen een woordenboek kennen en een taal spreken. Tussen alle ingrediënten in huis hebben en kunnen koken. Je leert een taal pas écht door hem te gebruiken, door fouten te maken, door in gesprek te gaan met mensen die hem al beheersen.

Diezelfde gedachte kwam terug in verschillende online discussies die ik voerde over LEGO SERIOUS PLAY. De vraag: kun je als niet-getrainde facilitator de methodiek - die open source is - gewoon gebruiken? Mijn antwoord: ja, maar net zoals je een paar Finse woorden kunt leren zonder de taal te spreken.

Want LEGO SERIOUS PLAY ís een taal. Van steentjes, vormen, verhalen. Met zijn eigen grammatica, zijn eigen vocabulaire. Je downloadt geen handleiding en spreekt dan vloeiend LEGO, net zoals je geen woordenboek downloadt en dan Italiaans spreekt. De bouwstenen zijn er, maar het bouwen leer je door te doen, door feedback te krijgen, door het je eigen te maken.

En dan besef ik: een tool leren beheersen is net als een taal leren spreken. Bij Topaasia wordt dat extra duidelijk - want de tool ís talig. Taal is ons gereedschap: de teksten op onze kaarten, de manier waarop we perspectieven formuleren, de kristallisatievragen die we stellen. En tegelijk leer je die tool zoals je een taal leert: door te oefenen, experimenteren, je eigen maken.

Volgende week delen Edwin en ik in een webinar weer wat we geleerd hebben over die Topaasia-taal. Want of je nu Fins leert of faciliteert - het gaat altijd om hetzelfde: van woorden naar gesprekken, van bouwstenen naar bouwen. Meesterschap groeit door te doen, niet door erover na te denken.