Hulde aan een aantal raadsleden van een lokale coalitiepartij. Het was de eerste keer was dat er vertegenwoordigers uit bestuurlijk Haarlem bij mij thuis langskwamen om — in de koelte onder de boom in onze tuin, met een glaasje water erbij — rustig van gedachten te wisselen over alle facetten van dit wonderlijke vraagstuk. Het gesprek was een wederzijds open overleg, en informeel. Precies zoals ik ooit leerde van mijn leermeester Mauk Mulder.

Het was verfrissend om mensen te spreken die ‘aan de andere kant’ van dit dossier staan. Fijn ook om mijn perspectief te delen — dat van een bewoner, namens een buurt, en misschien zelfs namens vele buurten in Haarlem — en voelbaar te maken waar wij in de praktijk tegenaan lopen. Dat is niet gering. De raadsleden keken op hun beurt met een open blik naar het gemeentelijk belang en de consequenties van deze kwestie — zowel beleidsmatig als financieel.

De kern van de puzzel zit ‘m natuurlijk in de vraag: waar houdt de verantwoordelijkheid van de gemeente op, en waar begint die van bewoners? Op dat punt lijkt er een fundamenteel verschil van inzicht te bestaan. Toch koos ik ervoor om volledig open te zijn over mijn intenties en strategie. Niet omdat het strategisch slim is, maar omdat het moreel juist voelt. Ik strijd het liefst met open vizier.

Gelukkig is Haarlem in veel opzichten nog een dorp. Ik heb genoeg contacten binnen alle lagen van de gemeentelijke organisatie om te weten dat men de informatiekant van mijn vragen inmiddels serieus neemt. En dat is hard nodig. Want dat de informatievoorziening rondom dit onderwerp een uitdaging vormt, is iets waar vrijwel alle gemeenten mee worstelen. Het wrange is dat ik mijn kennis over dit onderwerp al jarenlang door het hele land deel — terwijl ik diezelfde kennis in mijn eigen stad, Haarlem, keihard nodig heb.

Toch bleef er na het gesprek een ongemakkelijk gevoel hangen. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat de Woo-verzoeken en mijn informatievragen als lastig worden ervaren. Terwijl ik juist denk dat dit een unieke kans is om samen met burgers te bouwen aan een transparante, lerende overheid. Ik schreef daar ooit niet voor niets een stuk over: Niet tobben maar wobben. Maar in dit dossier lijkt van dat ‘wij’ geen sprake. De gemeente gebruikt wel het woord ‘samen’, maar het voelt als oud-bestuurlijk gedrag, netjes verpakt in mooie woorden.

Ondertussen heb ik contact met tientallen betrokkenen, en ik verwacht dat dat de komende maanden zal doorgroeien naar honderden. Ik ben benieuwd hoe lang het nog duurt voordat de wethouder erkent dat hij op dit punt een fundamenteel verkeerde keuze heeft gemaakt. Dit probleem lost zichzelf niet op. En elke stellige uitspraak dat de gemeente “absoluut geen enkele aansprakelijkheid” zou hebben bij ratten in de openbare ruimte, zal uiteindelijk juridisch én bestuurlijk tegen hem werken.

Inmiddels ben ik druk met het opvragen van dezelfde informatie bij de 25 gemeentes die het meest op Haarlem lijken zodat ik beleid, aanpak en jurisprudentie kan vergelijken zodra ik de informatie van mijn WOO-verzoek binnen heb.


Het hele dossier is hier te vinden.