Week 28 was een typische nog-even-van-alles voor het zomer-reces. Leuk druk met van alles. Veel uitzoek en regeldingen, een paar mooie puzzels en leuke optredens. Ik was heel druk met de eindfase van 📗Starten met Obsidian dat over een paar weken in de winkels ligt en met het corrigeren van de opgemaakte versie van het manuscript. Ik bezocht de uitvaart van een tante, op een prachtige plek in Friesland en gaf een paar interviews op vrijdag. Het weekend bracht ik door op Vlieland. Een soort pre-vakantie 🧘.
1 De juiste taal vinden voor praten over informatie De afgelopen jaren ben ik bezig geweest met het zoeken naar taal voor iets wat lastig onder woorden te brengen is: wat er misgaat in onze omgang met technologie en informatie. En waarom dat zo veel mensen raakt, elke dag opnieuw. De afgelopen weken merk ik dat ik daar beter woorden voor begin te vinden. Sinds een jaar of vijf houd ik me intensief bezig met de vraag waar het misgaat tussen mens en technologie op de werkvloer. Wat gebeurt er nou precies als mensen dagelijks meer dan vier uur naar een scherm staren? Waarom lopen zovelen daarin vast — en waarom lijkt men niet eens door te hebben wat er allemaal misgaat?
In die zoektocht spar ik veel met anderen die met dezelfde vraagstukken bezig zijn, zoals Peter Ros en Mark Meinema. Wat we tegenkomen, is niet gering. We zijn er diep van overtuigd dat wat we met de Stichting Digitale Fitheid en de Digitale Fitheid Academie aan het bouwen zijn, een wezenlijke bijdrage levert aan het verbeteren van het leven van mensen die vele uren per dag naar een beeldscherm kijken. Dit is overigens geen uniek Nederlands probleem — het is echt een wereldwijd probleem.
De afgelopen twee jaar verzorgden we sessies op vijf continenten: Noord-Amerika, Azië, Australië, Afrika en Europa. Elke keer kwamen we tot dezelfde conclusie: mensen hebben nooit geleerd om écht goed om te gaan met hun tools, apparaten en met informatie an sich. Zelf ben ik hier al lange tijd mee bezig, zoals te horen is in deze uitgebreide podcast (inclusief shownotes). Ik zie dit als een van de grootste vraagstukken van deze tijd. Wat mij betreft zelfs fundamenteler dan veel van de afgeleide problemen die momenteel alle aandacht krijgen.
Daarom speelt binnen het framework van digitale fitheid persoonlijk kennismanagement (PKM) zo’n centrale rol. Samen met een vaste groep professionals — onder wie sprekers, trainers en denkers die ik al jaren ken — zetten we dit onderwerp op de kaart. Onder meer via de PKM Summit en mijn fellowship bij de KNVI.
Tijdens al die sessies leer ik steeds beter welke verhalen, metaforen en demo’s mensen aan kunnen zetten tot actie. Afgelopen week mocht ik optreden voor het team van Subconscious Impact. Liset Strijker had me uitgenodigd, en in Wonders of Work(voorheen Seats2Meet Utrecht) nam ik hun voltallige team twee uur lang mee in mijn kijk op informatiekapitaal, informatieliquiditeit en sociaal kapitaal. Ook gaf ik een demo van hoe ik zelf snel mijn informatie kan ordenen en vinden in Obsidian. De reacties waren geweldig!
Enkele dagen later gaf ik een sessie bij Wigo4IT, een van de weinige plekken binnen de overheid waar ICT en informatiehuishouding wél op orde zijn. Ook daar was veel interesse in PKM, Obsidian en digitale fitheid. Het smaakte naar veel meer en er volgt een sessie oveer Obsidian mét gesigneerde exemplaren van mijn nieuwe boek.
Obsidian leren duiden
Ik weet Obsidian steeds beter weet uit te leggen. Niet als “een nieuwe app”, maar als een manier van werken die mensen uitnodigt om anders naar hun informatie te kijken. het schrijfproces van het boek en alle sessies hielpen daar enorm bij.
Ik werk er nu vier jaar mee, en merk dagelijks dat ik in staat ben om de kern ervan steeds helderder over te brengen. Dat maakt een wereld van verschil — in zalen, in gesprekken, in leergangen. Het maakt mensen nieuwsgierig. Niet naar het systeem of de app, maar naar wat er voor hén ineens mogelijk wordt en binnen handbereik ligt. Een beetje zoals dit :):
2 Ik heb bizar veel gecompjoeterd deze week en voel me er heel nostalgisch over Ik jubelde vorige week al even over het gevoel dat ik krijg als ik mag spelen met de computer in plaats van dat ik er iets mee moet. In mijn jonge jaren speelde ik veel met een Commodore 64. En toen de leercurve me te stijl werd, ben ik afgehaakt. Maar met hulp van Claude en ChatGPT heb ik nu ongekend veel plezier. Ik leerde afgelopen maand zoveel nieuwe dingen over Python, script-iteraties, debuggen, over JSON-bestanden (een manier om informatie netjes op te slaan, zodat computers het makkelijk kunnen lezen én mensen het ook een beetje snappen) en nog veel meer, dat ik nu zelfs software schrijf om software te schrijven.
Zoals een controlecode die de output van wat ik gecreëerd heb kan checken en dubbelchecken. Wat een feest! Alsof ik van een beetje getokkel op een gitaar in één keer akkoorden en noten snap, en daar liedjes mee kan maken. Maar dan met code. Samen weet je meer en leer je sneller. Ik vroeg wat om me heen, naar hoe anderen dat zoal aanpakken. Mark Vletter wist raad. Hij had me al eerder op het spoor gezet van MCP's, een nieuwe tak van software-sport om met cloud en code te interacteren. Het resultaat is verbluffend. Het voelt alsof ik ineens superkrachten heb qua het genereren van werkende code. Ik merk dat de meeste mensen met een mening over AI er zelf geen diepe ervaring mee hebben opgedaan. Ik raad dat wel dringend aan.
Ik heb dezelfde zorgen als de meeste mensen over AI, maar zie op mensheid-niveau ook de kansen en de mogelijkheden. Voor het doen van broodnodige ontdekkingen. Met AI kunnen we sneller puzzelen en puzzels oplossen. Zoals kanker, batterij-technologie of energie-opwekking. Hier gaan de meeste AI-critici te snel aan voorbij.
"Al sinds de uitvinding van het vuur, lost technologie problemen op en creëert daarbij weer nieuwe problemen" "Het patroon is dat er steeds net meer problemen worden opgelost dan veroorzaakt"
3 Project X en Easycratie, Nooit Af en Ons werk is stuk als trilogie Afgelopen week zag ik samen met mijn kinderen op het Jeugdjournaal iets opvallends: een documentaire op Netflix over Project X, die op veel plekken werd besproken. Een casus uit 2012 — maar nog altijd pijnlijk actueel. Het laat zien wat er misgaat als technologie sneller verandert dan ons bestuurlijk en maatschappelijk aanpassingsvermogen. Hier een lange reconstructie. Vriend Ritzo ten Cate deed er ook diep onderzoek naar en ik had er als adviseur van bestuurders veel contact over destijds.
Project X was exemplarisch voor wat we in Easycratie en Nooit Af al eerder beschreven: hoe de werkelijkheid sneller verandert dan onze systemen aankunnen. We schreven er ook over in Nooit Af. Wat flink in het oog sprong was de beleidskeuze om straatnaambordjes in Haren weg te halen zodat mensen de weg naar de feestlocatie niet konden vinden. Hierbij totaal voorbijgaand aan Google Maps en Smartphones.
Er is helaas niet zoveel veranderd sinds die tijd. Los van ambtenaren die hun boekje ver te buiten gingen bij de de toeslagenaffaire, maar ook de ellende rondom de WIA en het Groningendossier, zijn dit informatie- en communicatie vraagstukken.
Zo bezien vormen Easycratie, Nooit Af en Ons werk is stuk een soort trilogie. Drie boeken over hoe de technologie en onze samenleving sneller veranderen dan onze manieren van organiseren, denken en besluiten kunnen bijbenen. Ze gaan over het vastlopen van oude systemen, terwijl de werkelijkheid al veel verder is. En ze laten zien wat er nodig is om daar beter mee om te gaan, als individu, als team en als samenleving.
Mijn nieuwe boek Starten met Obsidian hoort daar niet als vierde deel bij, maar is een hele logische én praktische aanvulling. Waar de trilogie vooral analyseert en beschrijft wat er schuurt, stelt dit boek een andere vraag: wat kun je zelf doen? Hoe krijg je weer grip op je eigen informatie, op je denken en op je manier van werken?
Het laat zien hoe je vandaag nog kunt beginnen met het opbouwen van een eigen informatiesysteem. Niet om alles maar netjes te archiveren (het moet niet op werk lijken), maar om helder te houden wat je bezighoudt en wat je niet kwijt wilt raken. Als je je notities slimmer organiseert, ontstaat er meer overzicht, meer verbinding en meer rust in je hoofd.
Juist nu AI steeds vaker meedenkt in ons werk, is het van belang dat je eigen informatiehuishouding op orde is. Hoe beter je grip hebt op wat je zelf weet, denkt en noteert, hoe waardevoller de samenwerking met AI kan zijn. En andersom. Wellicht ken je de term Garbage in = Garbage out?
4 Een zus van mijn moeder overleed en we togen naar Friesland Mijn tante Wil overleed. De oudste zus van mijn moeder, die met haar broer in haar eerste levensjaren gescheiden werd van mijn groothouders omdat die beiden waren opgepakt wegens verzetswerkzaamheden. Wil lijkt daar geen tik aan overgehouden te hebben in tegenstelling tot haar broer, en was een lief, warm creatief mens. De uitvaart was bij het prachtige kerkje in Sumar in Friesland. Ik had om eerlijk te zijn nog nooit van die plek gehoord, en was aangenaam verrast door het oude kerkje. Ik kwam elementen tegen die ik een paar weken ervoor niet herkend zou hebben, zoals een steen met het woord grietman erop. Ik steek een hoop op van dat prachtige boek over Eise Eisinga dat ik als mooi zomerboek van harte kan aanbevelen.
Het was prachtig weer en ondanks de verdrietige reden fijn om veel familie die ik minder vaak zie even te zien en te spreken. Tijdens de dienst leerde ik een hoop over haar dat ik nog niet wist, en moest voortdurend aan mijn jongste dochter denken. Ik ontdekte nog iets. Dat koesteren, archiveren en bewaren van items die resoneren heb ik niet van een vreemde. Wil was er kampioen in, net als mijn opa. Elke keer als ik ergens in de buurt had opgetreden stuurde ze krantenknipsels op, superlief. Het was een mooi afscheid 😢
5 Overig delenswaardig:
- Ik zag de laatste aflevering van seizoen 4 van Welcome to Wrexham. Wat een fijne inspirerende serie! (ook als je niet van voetbal houdt)
- Ik vond deze Arc hoes voor de iPhone (een Nederlands ontwerp) fantastisch! Maar moest afgelopen weken maar liefst twee keer naar de Apple Store omdat voor én achterkant stuk waren. Mooi om naar te kijken maar zwaar af te raden voor het beschermen van je telefoon :(
- 🎓 Woensdag 10 september - Start Open Leergang Digitale Fitheid Academie. De snelste manier om snel een fors deel meer mentale ruimte te krijgen en óók nog meer gedaan te krijgen. Mensen die meedoen boeken hele goede resultaten (en we hebben de leukste trainers van Nederland ;)) Doe je mee??
- Vrijdag 19 september - Overdag: De Maandelijkse Community Meetup van Digitale Fitheid in Utrecht. De 39e alweer 💪 Gratis voor leden van ons platform. Kom je ook?
Worstelt jouw organisatie met digitale transformatie, digitalisering of de informatiehuishouding? Goede kans dat dat komt omdat ze de digitale fitheid van de medewerkers zijn vergeten. We hebben een nieuwe interventie van 3 dagen die enorm helpt!
